Μέλισσα: Δίνει ζωή στον άνθρωπο και το περιβάλλον
Περιεχόμενα:
Η Παγκόσμια Ημέρα Μέλισσας καθιερώθηκε με απόφαση του ΟΗΕ, έπειτα από πρότασης της Ένωσης Σλοβένων Μελισσοκόμων για να υπενθυμίσουν στην παγκόσμια κοινή γνώμη τα οφέλη των μελισσών και των λοιπών επικονιαστών στον άνθρωπο, το περιβάλλον και τον πολιτισμό.
Ο στόχος είναι να προωθηθούν οι σχετικές δράσεις και να ενημερωθούμε όλοι επαρκώς.
Προς αυτή την κατεύθυνση λοιπόν συζητήσαμε τα βασικά που θέλουμε να μάθουμε και που αξίζει να γνωρίζουμε, με τον Co-Founder της SOS BEE, Γεώργιο Σκούφη.
Ποιος είναι ο ρόλος της μέλισσας στο οικοσύστημα;
Το πολυτιμότερο αγαθό που προσφέρουν οι μέλισσες στον άνθρωπο και το περιβάλλον είναι η συμβολή τους στη διαδικασία αναπαραγωγής των φυτών, την επικονίαση. Όταν η μέλισσα κινείται για να πάει από λουλούδι σε λουλούδι, έχει πάνω στα πόδια και στο σώμα της αρκετή γύρη από διάφορα άνθη. Όσο πηγαίνει από λουλούδι σε λουλούδι, μεταφέρει την γύρη και πέφτει πάνω στο στίγμα ενός νέου άνθους. Αφού ολοκληρωθεί η διαδικασία της επικονίασης, ξεκινά η γονιμοποίηση (δημιουργούνται δηλαδή νέα φυτά).
Πως συνδέεται η μέλισσα με την προστασία του περιβάλλοντος και της ανθρώπινης ζωής;
Η γονιμοποίηση των φυτών πραγματοποιείται κατά 90% από τις μέλισσες, αφού συλλέγουν μεγάλα ποσοστά γύρης και νέκταρ. Έχουν την ικανότητα να μαθαίνουν και να θυμούνται την ώρα της ημέρας όπου κάθε άνθος απελευθερώνει τη γύρη του κι εκκρίνει νέκταρ και τέλος επισκέπτονται μεγάλο αριθμό φυτών. Συνεπώς προστατεύοντας τη μέλισσα, προστατεύουμε ουσιαστικά το περιβάλλον και κατ’ επέκταση την ανθρώπινη ζωή.
Γιατί και από τι κινδυνεύει η μέλισσα σήμερα;
Οι έντονες κλιματικές αλλαγές, όπως βροχοπτώσεις, ισχυροί άνεμοι και χαμηλές θερμοκρασίες την Άνοιξη (εποχή της έντονης ανθοφορίας), αλλά και η ξηρασία και η συνεχώς αυξανόμενη θερμοκρασία, ταλαιπωρούν τις μέλισσες. Επιπλέον:
- Το επιβαρυμένο περιβάλλον γενικά (π.χ. κύματα κεραιών κινητής τηλεφωνίας).
- Η εντατική χρήση της αγροτικής γης.
- Η επέκταση των μονοκαλλιεργειών, που προωθεί η βιομηχανική γεωργία.
- Οι πολύ γρήγορες αλλαγές στη δομή της γης.
- Η υπερβολική, μη ελεγχόμενη βόσκηση.
- Η καταστροφή των δασών.
- Οι ανθρώπινες παρεμβάσεις με την αυξανόμενη οικιστική δραστηριότητα.
- Η αυξανόμενη, υπερβολική και μη ορθή πολλές φορές χρήση, φυτοπροστατευτικών προϊόντων και λιπασμάτων, που έχουν την ιδιότητα να κυκλοφορούν σε όλα τα μέρη του φυτού.
Τι μπορούμε να κάνουμε ως πολίτες κι ως κυβέρνηση γι’ αυτό;
- Αποφεύγουμε τη χρήση φυτοφαρμάκων που περιέχουν τοξικές ουσίες, προτιμώντας βιολογικά προϊόντα και δεν ψεκάζουμε ποτέ κατά τη διάρκεια της ημέρας.
- Καλλιεργούμε μελισσοκομικά φυτά και δημιουργούμε στον κήπο ή στο μπαλκόνι μας γωνιές φιλικές προς τις μέλισσες, φυτεύοντας διαφορετικούς τύπους λουλουδιών και βοτάνων για να εξασφαλίσουμε διαδοχικές ανθίσεις.
- Φροντίζουμε να υπάρχει σε κάποιο σημείο καθαρό νερό.
- Όχι μόνο δεν καταστρέφουμε, αλλά φτιάχνουμε μελισσοφωλιές και βοηθάμε τις αγριομέλισσες και τα υπόλοιπα ωφέλιμα έντομα που επικονιάζουν πολλά φυτά.
- Προστατεύουμε τα δάση και αφήνουμε ανθοφόρα αγριόχορτα στις άκρες των κήπων και των χωραφιών ώστε να βρίσκουν τροφή οι επικονιαστές.
Η μη χρήση ζωικών συμβάλλει στην προστασία της μέλισσας;
Ας μιλήσουμε με νούμερα για τη συνεισφορά των μελισσών. Πόσος είναι ο πληθυσμός της μέλισσας στην Ελλάδα και πόσος ήταν/ θα έπρεπε να ήταν;
Η Ευρώπη φιλοξενεί περίπου 2.000 ήδη μελισσών. Η μέλισσα κάνει 4 εκατομμύρια ταξίδια συλλογής τροφής το χρόνο. Σε κάθε ταξίδι, η κάθε μέλισσα επισκέπτεται κατά μέσο όρο, 100 άνθη.
Η μέλισσα λοιπόν συμβάλλει στην επικονίαση του 70% – 75% του συνόλου των καλλιεργειών παγκοσμίως. Αν εκλείψει η μέλισσα, θα υπάρχουν σε όλο τον κόσμο 60% λιγότερα φυτά. Το 1/3 των τροφίμων της Ε.Ε. στηρίζεται σε φυτά, που επικονιάζονται από τη μέλισσα. Τα 4 από τα 5 λαχανικά που καλλιεργούνται στην Ευρώπη, εξαρτώνται από την επικονίαση των μελισσών.
Μιας μέτριας δυναμικότητας μελίσσι, υπολογίζεται ότι έχει 20 έως 40 φορές μεγαλύτερη αξία για την επικονίαση που κάνουν οι μέλισσες, σε σχέση με τη παραγωγή μελιού.
Ως μία Αστική Κερδοσκοπική Εταιρεία κάνετε λόγο για ένα ολοκληρωμένο σχέδιο προστασίας της μέλισσας. Ποιο είναι αυτό;
Η
Προτεραιότητα δίνεται σε δράσεις που σχετίζονται με την εκπαίδευση, τον πολιτισμό και την ευαισθητοποίηση των πολιτών, ειδικότερα των μαθητών προσχολικής και σχολικής ηλικίας. Επίσης δράσεις που σχετίζονται με την καλλιέργεια φυτών που εξασφαλίζουν τροφή για τις μέλισσες στον αστικό ιστό. Παράλληλα επιθυμούμε να γίνει γνωστή η αξία και η αναγκαιότητα της μέλισσας για την διατήρηση της ισορροπίας στο οικοσύστημά μας, οι απειλές για την εξαφάνιση του πληθυσμού της και οι τρόποι προστασίας και διάσωσής της.
Επίσης στοχεύουμε στο να γίνουν ευρύτερα γνωστές οι συνέπειες από την δραματική μείωση του πληθυσμού της ή της εξαφάνισή της, λόγω της αλόγιστης χρήσης φυτοφαρμάκων, της μόλυνσης του περιβάλλοντος και της έλλειψης τροφής εξ αιτίας των μονοκαλλιεργειών, που είναι πολύ σημαντικές και ο κόσμος δεν έχει συνειδητοποιήσει το μέγεθος της καταστροφής που θα ακολουθήσει.
Η “SOS BEE” σε συνεργασία με τους χορηγούς και τους εθελοντές της, έχει προγραμματίσει για το έτος 2022 τις παρακάτω στοχευμένες δράσεις:
- Υλοποίηση εκπαιδευτικών δράσεων στους χώρους των νηπιαγωγείων και των Κέντρα Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών του Δήμου Καρδίτσας για τους μικρούς δημότες (15λέπτη ενημέρωση με θέμα «Μέλισσες: Οι βασικότεροι επικονιαστές», ζωγραφική με θέμα τη μέλισσα και διανομή εντύπου με θέμα την επικονίαση (Η δράση ολοκληρώθηκε με τη συμμετοχή 12 Νηπιαγωγείων και ΚΔΑΠ).
- Διανομή έντυπου υλικού σε κεντρικά σημεία της Καρδίτσας (bee spots) για την ευαισθητοποίησης των πολιτών και την ενημέρωση τους σχετικά με τους τρόπους προστασίας της μέλισσας (20 Μαίου – 5 Ιουνίου).
- Τοποθέτηση αφίσας στους αγροτικούς συνεταιρισμούς με χρήσιμες συμβουλές προστασίας της μέλισσας από τους αγρότες (Ολοκληρώθηκε).
- Οργάνωση και διεξαγωγή ημερίδας στην πόλη της Καρδίτσας με θέμα την προστασία της μέλισσας (Προγραμματίζεται για τον Νοέμβριο 2022).
Τι δε γνωρίζει το ευρύ κοινό για τη μέλισσα;
Η μέλισσα εδώ και χιλιάδες χρόνια εκτός από την παραγωγή μελιού και των άλλων φυσικών βιολογικών προϊόντων της κυψέλης, όπως βασιλικού πολτού, γύρης, πρόπολης, κεριού, με τη συμμετοχή της στην επικονίαση προσφέρει σημαντικότατες και ανυπολόγιστης αξίας ωφέλειες στον άνθρωπο και στη ζωή του πλανήτη.
Πως μπορεί κάποιος να γίνει εθελοντής στη SOS BEE;
Μπορείτε να εκδηλώσετε το ενδιαφέρον σας ηλεκτρονικά μέσω της ειδικής φόρμας για νέα μέλη στο site της SOS BEE, τηλεφωνικά ή με email.
Η κατανάλωση ή μη μελιού από τον άνθρωπο έχει σχέση με την προστασία της μέλισσας και του περιβάλλοντος ή είναι δύο διαφορετικά πράγματα;
Μεγαλύτερη σημασία έχει ο τρόπος, που φτάνει το μέλι σε εμάς. Εάν η διαχείριση των αποικιών των μελισσών δίνει έμφαση πρώτα στην καλή υγεία και ευημερία της μέλισσας και της αποικίας και δευτερευόντως στην μέγιστη και εντατική παραγωγή μελιού και προϊόντων κυψέλης, τότε δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας. Η γνώση, η σωστή διαχείριση και η αγάπη του μελισσοκόμου για τη μέλισσα, δίνουν το καλύτερο αποτέλεσμα.
Ο Albert Einstein είχε πει πως «αν εξαφανιστούν οι μέλισσες, θα αφανιστεί το ανθρώπινο είδος». Σχολιάστε μας τη συγκεκριμένη φράση, δίνοντας μία εξήγηση.
Εάν οι μέλισσες αφανιστούν, οι 71 από τις 100 πιο σημαντικές φυτικές καλλιέργειες παγκοσμίως που επικονιάζονται από τις μέλισσες, θα αρχίσουν να εξαφανίζονται και αυτές. Έτσι τα ζώα θα χάσουν την κύρια πηγή τροφής τους, ενώ αρκετά πουλιά, για τα οποία οι μέλισσες είναι κύρια τροφή, θα πρέπει να προσαρμοστούν γρήγορα σε νέες συνθήκες. Η ατμοσφαιρική ρύπανση και οι αλλαγές στην τροφική αλυσίδα, είναι μόνο δυο πράγματα από αυτά που θα συμβούν.
Ένας πρόχειρος υπολογισμός αναφέρει πως ο άνθρωπος θα αντέξει μόλις 4 χρόνια χωρίς τις μέλισσες.