Μανιτάρια: Το θαύμα της φύσης, ελιξίριο ζωής!

Μανιτάρια: Το θαύμα της φύσης, ελιξίριο ζωής!

Τα μανιτάρια έχουν εμφανιστεί ήδη από τα Αρχαία χρόνια. Σύμφωνα με τον Καναδό A. H. Buler, η πρώτη γραπτή αναφορά της χρήσης των μανιταριών ως τροφή έγινε από τον Ευριπίδη τον 5ο αιώνα π. Χ.. Οι Αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι δίνουν δύναμη στους πολεμιστές ενώ οι Ρωμαίοι τα ονόμασαν ως «Τροφή των Θεών». Ήδη από την κουλτούρα των Κινέζων τα μανιτάρια χαρακτηρίζονται σαν «Ελιξίριο της ζωής» για την υγεία, όπως το Lentinus edodes, το μανιτάρι shiitake.

Τα μανιτάρια ανήκουν στην κατηγορία των μυκήτων η οποία αποτελεί μια μεγάλη ομάδα οργανισμών στη φύση. Οι μύκητες αντιπροσωπεύουν έναν από τους αρχαιότερους οργανισμούς της ανθρωπότητας κι είναι υπεύθυνοι για την παραγωγή μερικών από τα πιο ευχάριστα, θρεπτικά και χρήσιμα προϊόντα μας. Τα μανιτάρια έχουν χαρακτηριστική μορφολογία ενώ δεν έχουν χλωροφύλλη κι επομένως δε φωτοσυνθέτουν, άρα δεν παράγουν τις οργανικές ουσίες που χρειάζονται για τις βιολογικές ανάγκες τους.

Τι γνωρίζουμε για την θρεπτική αξία των μανιταριών;

Πολλά είναι τα είδη των μανιταριών που χαρακτηρίζονται ως εδώδιμα, δηλαδή είναι καλής ποιότητας τα οποία, μετά από κατάλληλη παρασκευή, μπορούν να καταναλωθούν χωρίς να προκαλέσουν ανωμαλίες στην υγεία. Αντίθετα, έχουν άμεση ωφέλεια για τον άνθρωπο ως τροφή. Παρόλα αυτά, έχουν σημειωθεί και αρκετά είδη τα οποία δεν είναι εδώδιμα.

Το 90% των μανιταριών αποτελείται από νερό. Τα μανιτάρια έχουν πολύ μικρό ξηρό βάρος, το οποίο συνήθως κυμαίνεται μεταξύ των 80 και 140 g/kg, και περίπου το 50% αυτού αποτελείται από υδατάνθρακες. Επιπλέον, έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη, βιταμίνες, αμινοξέα και μέταλλα και διαφέρουν μεταξύ τους ανάλογα με το χρώμα, την υφή τους, το σχήμα τους κ.λπ.

Διατροφική αξία των μανιταριών:

Ποια είναι τα οφέλη των μανιταριών για την υγεία μας;

Οι ποικιλίες των μανιταριών ποικίλουν και όσα είναι βρώσιμα μπορούν να ωφελήσουν την υγεία μας με πολλούς τρόπους. Γανόδερμα (Reishi), Αγαρικό (Agaricus), Σιτάκε (Shiitake), Κόρντισεπς (Cordyceps) είναι μερικά από τα εδώδιμα μανιτάρια. Ας δούμε μερικά από τα οφέλη τους για την υγεία μας:

• Τόνωση και ενέργεια μέσω ενίσχυσης του ανοσοποιητικού μας συστήματος! Περιέχουν την εργοθειονίνη, ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό το οποίο προστατεύει αποτελεσματικά των οργανισμό μας από τις ελεύθερες ρίζες και βοηθά στην τόνωση του ανοσοποιητικού μας. Ταυτόχρονα, τα μανιτάρια περιέχουν φυσικά αντιβιοτικά που μας προστατεύουν από μικρόβια, μύκητες και μολύνσεις. Μαζί με τις βιταμίνες A, B, C που περιέχουν μας κάνουν πιο ανθεκτικούς σε ιώσεις και μολύνσεις.
• Αντιοξειδωτική και αντιφλεγμονώδη δράση, χάρη στην εργοθειονίνη αλλά και τα αντιοξειδωτικά, όπως το σελήνιο, που περιέχουν. Δρουν κατά της φλεγμονής στον οργανισμό και είναι εξαιρετική τροφή για όσους έχουν τραυματιστεί ή πάσχουν από αυτοάνοσες παθήσεις, όπως πολλαπλή σκλήρυνση, ρευματοειδή αρθρίτιδα ή λύκο.
• Σημαντικά για την υγεία των οστών. Τα μανιτάρια αποτελούν σημαντική πηγή χαλκού, ασβεστίου και βιταμίνης D, συστατικά απαραίτητα για την υγεία των οστών.
• Μπορούν να μειώσει σημαντικά τις πιθανότητες απώλειας εγκεφαλικών λειτουργιών αργότερα στη ζωή. Μια νέα μελέτη από το Εθνικό Πανεπιστήμιο της Σιγκαπούρης (NUS) έχει δείξει ότι η διατροφή που αποτελείται από πολλά μανιτάρια, τουλάχιστον μισό πιάτο την εβδομάδα, ίσως συμβάλλει σε εμφάνιση 50% λιγότερων πιθανοτήτων να μειωθεί η λειτουργία του εγκεφάλου καθώς μεγαλώνουμε. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι ένα αντιοξειδωτικό και αντιφλεγμονώδες γνωστό ως εργοθειονίνη ευθύνεται για αυτά τα αξιοσημείωτα αποτελέσματα.
• Λόγω του χαμηλού θερμιδικού περιεχομένου τους και των μηδαμινών λιπαρών τους, τα μανιτάρια αποτελούν εξαιρετική τροφή για όσους προσπαθούν να χάσουν κιλά ή να διατηρήσουν το βάρος τους. Ο κορεσμός που προκαλούν ομοιάζει με αυτόν που προκαλεί η κατανάλωση κρέατος ενώ η πρωτεΐνη που περιέχουν είναι άπαχη και η ποσότητα των φυτικών ινών πολύ σημαντική.

Πέρα από αυτά τα οφέλη, τα μανιτάρια έχουν αναγνωριστεί ως σημαντικά και ιδανικά για όσους πάσχουν από διαβήτη αλλά και για όσους εμφανίζουν υψηλή χοληστερίνη, καθώς βοηθούν στη μείωσή της. Ταυτόχρονα, λόγω των υψηλών ποσοτήτων εργοθειονίνης και γλουταθειόνης, δύο σημαντικών αντιοξειδωτικών ουσιών, τα μανιτάρια αναγνωρίζονται και για τις αντιγηραντικές τους ιδιότητες. Τέλος, μπορούμε να πούμε πως τα μανιτάρια αποτελούν ιδανική τροφή και για τους χορτοφάγους και vegan καθώς αποτελούν την καλύτερη πηγή πρωτεΐνης, σεληνίου αλλά και βιταμινών του συμπλέγματος B και D.

Τα μανιτάρια, με τις «μαγικές τους δυνάμεις», μπορούν να αποτελέσουν ασπίδα για την υγεία και τη ζωή μας και να μας προστατεύουν από ασθένειες και μολύνσεις. Δώστε προσοχή στην ποικιλία μανιταριών που θα επιλέξετε καθώς, όπως λέει και η παροιμία, «Όλα τα μανιτάρια τρώγονται, μερικά όμως μόνο μια φορά».

Μαντώ Αθανασίου
Διαιτολόγος – Διατροφολόγος

Βιβλιογραφία

1. CHATTERJEE, B., & PATEL, T. (2016). Edible mushroom-a nutritious food improving human health. International Journal of Clinical and Biomedical Research (IJCBR), 2(1), 34-37.
2. Διαμαντής, Σ. (1992). Τα μανιτάρια της Ελλάδος. Εκδόσεις Ίων. Αθήνα, 13-15, 20, 26-28, 33-35, 40-57, 224, 228.
3. Valverde, M. E., Hernández-Pérez, T., & Paredes-López, O. (2015). Edible mushrooms: improving human health and promoting quality life. International journal of microbiology, 2015.
4. Kavanagh, K. (Ed.). (2017). Fungi: biology and applications. John Wiley & Sons, 2-15, 107-108.
5. Melinda, N. A. G. Y., Socaci, S., Tofana, M., BIRIS-DORHOI, E. S., ȚIBULCĂ, D., PETRUȚ, G., & SALANTA, C. L. (2017). Chemical Composition and Bioactive Compounds of Some Wild Edible Mushrooms. Bulletin of University of Agricultural Sciences and Veterinary Medicine Cluj-Napoca: Food Science and Technology, 74(1), 1-8.
6. Cheung, P. C. (2010). The nutritional and health benefits of mushrooms. Nutrition Bulletin, 35(4), 292-299.